Αφορμή για τη σημερινή μου τοποθέτηση, στάθηκαν οι διάφορες δηλώσεις στα δελτία ειδήσεων των μεγάλων καναλιών, ότι ο κίνδυνος σύγκρουσης στα Σκόπια είναι πλέον μεγάλος και συνεπικουρείται από ένα πλήθος εξωγενών παραγόντων.
Όπως θα θυμάστε, πριν από περίπου ενάμιση μήνα, η στήλη μας παρουσίασε μέσα σε γενικές γραμμές, το πώς διαμορφώνεται μετεκλογικά η κατάσταση στη γειτονική χώρα, αλλά και τα δεδομένα που οδήγησαν στη νέα κρίση. Ας δούμε λοιπόν, πως έχει η κατάσταση σήμερα, ώστε να καταλήξουμε μερικά λογικά συμπεράσματα.
Τα Σκόπια εδώ και ένα περίπου εξάμηνο βρίσκονται σε κατάσταση ακυβερνησίας, καθώς ο Γκρουέφσκι που έχασε τις εκλογές, δε δείχνει διατεθειμένος να απαγκιστρωθεί από την εξουσία. Οι νικητές της εκλογικής αναμέτρησης, είναι ένας συνασπισμός ο οποίος αποτελείται από Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και Αλβανόφωνους, που έχουν συμφωνήσει σε συνεργασία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει σε αυτή την περίπτωση, το γεγονός ότι ο συνασπισμός αυτός, πέρα από την απομάκρυνση του Γκρουέφσκι από την εξουσία, έχει συμφωνήσει: πρώτον, να προχωρήσει σε έρευνα γύρω από τις υποθέσεις στις οποίες είναι μπλεγμένο το όνομα του τελευταίου και δεύτερον, να τεθούν σε εφαρμογή όλες οι διατάξεις που εκκρεμούν από τη Συμφωνία της Αχρίδας.
Ο Γκρουέφσκι από τη μεριά του, συμπεριφέρεται σαν ναυαγός που αναζητά σανίδα σωτηρίας. Σε αυτή τη λογική, έχει εισέλθει σε μία διαδικασία πόλωσης της κοινής γνώμης, κατηγορώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους ως προδότες (αφού ήρθαν σε συμφωνία με τους Αλβανόφωνους) που θέλουν να οδηγήσουν τη Χώρα σε ομοσπονδοποίηση. Με λίγα λόγια, καταφεύγει σε μια ρητορική μίσους και φανατισμού, ελπίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα συσπειρώσει την εκλογική του δύναμη και σε περίπτωση που ξαναγίνουν εκλογές – που είναι ο απώτερος στόχος του – θα είναι ο νικητής. Κοινώς, τα παίζει «όλα για όλα» έχοντας την κρυφή ελπίδα ότι αντί να σχηματιστεί κυβέρνηση, η χώρα θα ξαναοδηγηθεί σε εκλογές.
Φυσικά, η διεθνής κοινότητα, χωρίς να επεμβαίνει ακόμα σε μεγάλο βαθμό, πιέζει για εφαρμογή των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα· δηλαδή για τη δημιουργία νέας κυβέρνησης. Ο Αλβανός πρωθυπουργός Ράμα από την άλλη, προβαίνει σε αλυτρωτικές δηλώσεις που σχετίζονται με τα Σκόπια και το Κοσσυφοπέδιο. Ωστόσο, πάντα πρέπει να έχουμε υπόψη μας το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ο κάθε πολιτικός. Ο Ράμα ουσιαστικά βρίσκεται σε προεκλογική εκστρατεία και όπως και ο Γκρουέφσκι, προσπαθεί μέσω της πόλωσης, να δημιουργήσει τη μέγιστη δυνατή εκλογική συσπείρωση.
Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε ότι, ήδη η ΕΕ και το ΝΑΤΟ του έχουν «τραβήξει το αυτί» τόσο για το ζήτημα των Σκοπίων όσο και για εκείνο του Κοσσυφοπεδίου.
Κάποιοι αναλυτές, έβαλαν στο κάδρο και τη Βουλγαρία. Πέρα όμως από το γεγονός ότι κάτι τέτοιο δε φαίνεται να ευσταθεί, καθώς η χώρα είναι προσηλωμένη στην ευρωπαϊκή της προοπτική, ο ίδιος της ο Πρωθυπουργός την Κυριακή, με δηλώσεις του έδειξε ότι δεν υπάρχει τέτοια διάθεση.
Τέλος, η Ρωσία και η Τουρκία, σε μια προσπάθεια να αυξήσουν την επιρροή τους στην περιοχή των Βαλκανίων, παρουσιάζουν μια έντονη διάθεση για εμπλοκή στο εσωτερικό των Σκοπίων, την οποία και παρακολουθούμε.
Το ερώτημα όμως είναι: υπάρχει ουσιαστικός λόγος ανησυχίας για την Ελλάδα, σχετικά με όλες αυτές τις εξελίξεις;
Καταρχήν, τα δεδομένα δεν έχουν όπως το 2001 όταν τα Σκόπια οδηγήθηκαν στη σύγκρουση. Όπως διαπιστώσαμε και παραπάνω, βρισκόμαστε σε μια περίοδο που ήδη έχουν αναπτυχθεί μορφές πολιτικής συνεργασίας, οι οποίες ξεπερνούν τις εθνοτικές συγκρουσιακές αντιλήψεις. Επομένως, η κρίση στη γειτονική χώρα είναι δύσκολο να «ξεφύγει» και να οδηγηθεί σε νέα σύγκρουση, της οποίας μάλιστα οι μνήμες είναι νωπές. Προσοχή! Αυτή είναι η εκτίμησή μας, την οποία και καταθέτουμε. Εδώ (και γενικά στην επιστήμη των διεθνών σχέσεων) δε δίνονται προφητείες, ούτε είναι και αυτός ο ρόλος μας.
Επειδή διατυπώθηκε και η άποψη ότι κάποιοι παράγοντες θα μπορούσαν να στρέψουν το βλέμμα προς την Ελλάδα και να της αποδώσουν ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση των Σκοπίων, αφού αν δεν παρεμπόδιζε την ενταξιακή πορεία των Σκοπίων σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, η κατάσταση σήμερα θα ήταν εντελώς διαφορετική, θα λέγαμε αφενός, ότι η Ελλάδα πρώτα και πάνω από όλα πρέπει να θέτει τα εθνικά της συμφέροντα και αφετέρου, ότι όσες τέτοιες ρητορικές και αν αναπτυχθούν, οι βόρειες γειτονικές μας χώρες, δε γίνεται να μας παρασύρουν σε μια κατάσταση βαλκανικής σύγκρουσης, διότι πολύ απλά, δεν μπορούν. Ας αφήσουμε λοιπόν τις κινδυνολογίες και ας παραμείνουμε σε μια ψύχραιμη και ορθολογική αντιμετώπιση των πραγμάτων.
Η Ελλάδα έχει την πάγια θέση, να μην επεμβαίνει στα εσωτερικά ζητήματα των κρατών. Στα Σκόπια το έκανε βεβαίως το 2001, αλλά επειδή της ζητήθηκε να συμβάλλει στην ομαλοποίηση της κατάστασης. Δυστυχώς όμως τότε, ο ανθρωπισμός άφησε στην άκρη τον πολιτικό ορθολογισμό και η ελληνική πλευρά δεν επιδίωξε ανάλογα ανταλλάγματα. Αν επομένως της ξαναζητηθεί η συμβολή, δε θα πρέπει να λησμονήσει αυτή τη διαδικασία.
Τέλος, η συνολική κατάσταση δημιουργεί άλλη μια εξαιρετική ευκαιρία για την Ελλάδα να δηλώσει Urbi et Orbi, ότι παραμένει ο μοναδικός παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή των Βαλκανίων, ενώ σε συνδυασμό με τους συμμάχους της, δηλαδή την Κύπρο και το Ισραήλ, δημιουργούν έναν ανάλογο άξονα στη φουρτουνιασμένη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Άρης Δούμπος
(www.twitter.com/aris_dou)
