Η παρουσίαση επικεντρώθηκε στις πρόσφατες μελέτες του αρχαιολόγου, αναστηλωτή και Διδάκτορα Ιστορίας της Πολεοδομίας κ. Παναγιώτη Κοντόλαιμου που σχετίζονται με την περιοχή της Ηπείρου κατά την Οθωμανική Περίοδο. Συγκεκριμένα, τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του κ. Κοντόλαιμου που παρουσιάστηκαν αφορούσαν τις περιοχές του Ζαγορίου, του Μετσόβου και της Πόλης των Ιωαννίνων.
Αναλυτικότερα, παρουσιάστηκαν οι ιστορικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της διερεύνησης του Ιστορικού παρελθόντος των οικισμών των Άνω και Κάτω πεδινών μέσα από τις οθωμανικές απογραφές του 1564 και 1602, που αποδεικνύουν την ευμάρεια των οικισμών αυτών μέσα από την φορολογητέα παραγωγή τους καθώς και την πληθυσμιακή τους σύνθεση που περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία όπως τα ονοματεπώνυμα των αρχηγών των τοπικών οικογενειών του 16ου αιώνα. Η έρευνα αυτή, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Τοπικής Ιστορίας και του Συλλόγου Σουδενιωτών Πατρών, για πρώτη φορά συμβάλει στην ιστορική γνώση του Ζαγορίου με την χρήση άγνωστων ως τώρα οθωμανικών πηγών, με σημαντική προοπτική της επέκτασης της έρευνας στο σύνολο των οικισμών του Ζαγορίου.
Στην ίδια παρουσίαση, συμπεριλήφθηκαν και τα πρώτα πορίσματα της έρευνας του κ Κοντόλαιμου που μόλις ξεκίνησε για το Μέτσοβο και την ιστορία του. Παρουσιάστηκαν μεταξύ των άλλων το πρώτο φορολογικά κατάστιχο της περιοχής του 1454, καθώς και λιτά έγγραφα που σχετίζονται με τα φιρμάνια των προνομίων του Μετσόβου, όπως ένα ανέκδοτο ως τώρα φιρμάνι του 1768. Η ολοκλήρωση της επεξεργασίας των εγγράφων θα αποτελέσει πολύτιμη συμβολή στην ιστορία του Μετσόβου καθώς και ισχυρό αναπτυξιακό εργαλείο καθώς μας επιτρέπει την ανασύσταση της τοπικής οικονομίας διαχρονικά με σημαντικές εφαρμογές στην σύγχρονη παραγωγή και προβολή της περιοχής. Η έρευνα υποστηρίζεται από τον δήμο Μετσόβου, την Περιφέρεια Ηπείρου και τον τοπικό εξωραϊστικό σύλλογο.
Τέλος, παρουσιάστηκε το τμήμα της εργασίας της αναστηλωτικής ομάδας του Τεμένους της Καλούτσιανης, που αφορά την τεκμηρίωση του μνημείου και των φάσεών του μέσα από τα οθωμανικά αρχεία. Η έρευνα απέδωσε το ιδρυτικό έγγραφο του ιερού βακουφιού που διοικούσε το τέμενος, μαζί με όλες τις σχετικές πληροφορίες για την διοίκηση και τα οικονομικά του τεμένους που αποδεικνύουν την οικοδόμησή του το 1730 και την εκτεταμένη περιουσία του που απλωνόταν σε μια έκταση από το Αργυρόκαστρο και τα Γιάννενα ως και τα Γρεβενά, έκταση που αποδεικνύει και την εμβέλεια της πόλης των Ιωαννίνων στις αρχές του 18ου αιώνα. Τα στοιχεία αυτά, μαζί με άλλα ακόμα από Ελληνικά αρχεία, θα χρησιμοποιηθούν στην μελέτη αποκατάστασης του τεμένους που χρηματοδοτεί η Περιφέρεια Ηπείρου και διεξάγεται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
Τα παραπάνω είναι μικρό μόνο δείγμα των δυνατοτήτων και των εφαρμογών των αρχειακών πηγών στο πεδίο της ιστορικής διερεύνησης της Ηπειρώτικης ιστορίας, αλλά και των δυνατοτήτων που υπάρχουν για την αναπτυξιακή τους αξιοποίηση, κεντρικού στόχου της Περιφέρειας Ηπείρου, βασικού διοργανωτή της πρόσφατης παρουσίασης των παραπάνω πορισμάτων της έρευνας, με την υποστήριξη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
