Ο «Κλεισθένης I», το σχέδιο νόμου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση ψηφίστηκε χθες από την ολομέλεια της Βουλής. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που εμβαθύνει τη δημοκρατία και τις αναπτυξιακές προοπτικές της ΤΑ. Το νομοσχέδιο «πατώντας» στον Καλλικράτη έρχεται να εμπλουτίσει και να ισχυροποιήσει τους ΟΤΑ σε διοικητικό, επιχειρησιακό και διαχειριστικό επίπεδο. Στόχος του «Κλεισθένη I» είναι να εξασφαλίσει τα θεσμικά αντίβαρα όσον αφορά στην αντιπροσωπευτικότητα και τη δημοκρατική έκφραση και συμμετοχή των πολιτών, στις δομές των πολυπληθέστερων και μεγαλύτερων ΟΤΑ που θεσμοθετήθηκαν με τον «Καλλικράτη».
Σημαντικές καινοτομίες του νομοσχεδίου είναι η εξασφάλιση της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης με τη δημιουργία κοινοτήτων μέσα στο πλαίσιο του ΟΤΑ και της Περιφέρειας, η βελτίωση της εποπτείας μέσω των αυτοτελών υπηρεσιών εποπτείας άρα και η εξασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με μια σειρά μέτρων που προβλέπονται στον «Κλεισθένη I» επιχειρείται η πάταξη της διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων που ταλανίζουν την τοπική αυτοδιοίκηση. Επιπλέον, ο «Κλεισθένης I» ενισχύει την αναπτυξιακή δράση των Δήμων και βελτιώνει την οικονομική λειτουργία των ΟΤΑ.
Η εμβληματικότερη καινοτομία του «Κλεισθένη I» είναι η καθιέρωση της απλής αναλογικής στις εκλογικές αναμετρήσεις των αυτοδιοικητικών εκλογών. Με το συγκεκριμένο μέτρο από τη μία πλευρά εξασφαλίζεται η εμβάθυνση της δημοκρατίας και της αντιπροσωπευτικότητας της λαϊκής βούλησης, ενώ, από την άλλη, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την εμπέδωση μιας ‘κουλτούρας’ ευρύτερης συνεργασίας και συμμαχιών. Στο πλαίσιο αυτό ορίζονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές στα τέσσερα χρόνια και αποσυνδέονται από τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών ανακτώντας την δική τους αυτονομία και σπουδαιότητα.
Είναι γεγονός ότι το εύρος των αλλαγών που εισάγονται με τον «Κλεισθένης I» είναι μεγάλο. Εξαιτίας της ανάγκης αρμονικής μετάβασης από το παλιό σύστημα στο νέο κι επειδή η παράταση της θητείας των αυτοδιοικητικών οργάνων (σε περίπτωση που οι εκλογές πραγματοποιούνταν τον Οκτώβριο του 2019) εγείρει θέματα αντισυνταγματικότητας και νόθευσης της λαϊκής βούλησης, στις 11 Ιουλίου κατατέθηκε τροπολογία με θέμα «Ημερομηνία Αυτοδιοικητικών Εκλογών κατά την πρώτη εφαρμογή του «Κλεισθένη Ι», που συνυπογράφτηκε από 16 βουλευτές και βουλεύτριες και προβλέπει τη διεξαγωγή μόνο των πρώτων εκλογών με το νέο σύστημα μαζί με τις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019. Όπως προκύπτει και από προηγούμενες τοποθετήσεις μου σε τοπικά και εθνικά μέσα ενημέρωσης, υπήρχε ένα θέμα σχετικά με τη συνταγματικότητα της παράτασης της θητείας των οργάνων μέχρι τον Οκτώβριο του 2019. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια συζήτησης του νομοσχεδίου στα αρμόδια όργανα αλλά και στο δημόσιο διάλογο, πολλοί αναλυτές αλλά και όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης είχαν διατυπώσει την άποψη ότι ο νομοθέτης υποκλέπτει και περιορίζει το συνταγματικό δικαίωμα των ψηφοφόρων που είναι οι μόνοι αρμόδιοι να ορίσουν την διοίκηση των ΟΤΑ και στον χρόνο που ήδη γνώριζαν όταν ψήφισαν το 2014. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα μιας σειράς αντισυνταγματικών αποφάσεων των αιρετών εξαιτίας πιθανής αντισυνταγματικότητας της παράτασης της θητείας. Η τροπολογία κατατέθηκε προς επίρρωση αυτών των ανησυχιών και προκειμένου να προληφθεί τυχόν αντισυνταγματικότητα του νόμου στο συγκεκριμένο ζήτημα.
