Η Δημοκρατική παιδεία στην Ελλάδα-Η “Ακαδημία Άνοιξης” στην Κέρκυρα

Άρθρο της Τάνιας Ρούμκου

Σε μια εποχή, όπου θεωρούμε τη δημοκρατία δεδομένη, ενώ διαπιστώνουμε ότι σε πολλά συστήματα, σαφώς και εκπαιδευτικά, η παραπάνω χωλαίνει, η ανάγκη για Δημοκρατική Παιδεία, φαίνεται να είναι αυστηρά ουσιώδης και απαραίτητη.                                                                                       Τι είναι όμως η Δημοκρατική Παιδεία και ποιες είναι οι  βασικές αρχές της;                                                                                                                                Το ΕUDEC Greece, είναι ένα παράρτημα της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης EUDEC(European Democratic Education Community)                                        στην Ελλάδα, το οποίο λειτουργεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σκοπός του είναι η προώθηση της Δημοκρατικής Παιδείας, η οποία βασίζεται σε δύο θεμελιώδεις αρχές:                                                                                                              α) την ισοτιμία, τη συνευθύνη και τη συνεργασία δασκάλων και μαθητών, ως προς τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου.                                                 β)το δικαίωμα των μαθητών να επιλέγουν ελεύθερα τo περιεχόμενο, τον τρόπο και το ρυθμό της μάθησής τους.                                                                                        Αυτή τη στιγμή λειτουργούν περίπου 1000 δημοκρατικά σχολεία σε ολόκληρο τον κόσμο, σε παραπάνω από 60 χώρες.                                                                              Τα Δημοκρατικά Σχολεία λειτουργούν από τον εικοστό αιώνα. Το πρώτο Δημοκρατικό Σχολείο το συναντάμε στην Αγγλία, στο ιστορικό σχολείο Σάμερχιλ (Summerhill),  που λειτούργησε ως δημοτικό οικοτροφείο, όπου τα μαθήματα ήταν προαιρετικά.                                                                                                                      Σε πολλά από τα Δημοκρατικά Σχολεία, οι μαθητές παίρνουν μέρος στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το σχολείο, στις δράσεις που θα κάνουν μέσα στο σχολείο, στο πρόγραμμα της διδακταίας ύλης, στους κανόνες λειτουργίας, ακόμη και στο διορισμό ή στην απόλυση των εκπαιδευτικών.                                                                                                    Δυστυχώς είναι πασιφανές, ότι τα δημόσια σχολεία της χώρας μας, είναι πολύ μακριά από αυτό το μοντέλο, θα λέγαμε πώς ούτε καν το πλησιάζουν στην πράξη. Παρά την καλή θέληση, προσπάθεια και ειδίκευση πολλών δασκάλων, το παραπάνω αποτέλεσμα είναι ανέφικτο, καθώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας και τον εξαναγκασμό μάθησης της ογκώδους διδακταίας ύλης, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ατομική πρωτοβουλία και δημιουργική, ελεύθερη μάθηση.                                                                                                                                                      Εκεί όμως που το κράτος δε λειτουργεί, η προσωπική πρωτοβουλία, μπορεί να κάνει θαύματα. Αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο, αλλά και σε πολλά μέρη της Ελλάδας, άνθρωποι διαφόρων ηλικιών, γονείς, εκπαιδευτικοί και πολλοί άλλοι, ενημερώνονται για τα Δημοκρατικά Σχολεία και τις θεμελιώδεις αρχές τους, έχοντας ζωντανό το όραμα μπροστά τους, να χτίσουν Σχολεία με Δημοκρατικές Αρχές.

 

Στη χώρα μας τέτοιες ομάδες υπάρχουν σε διάφορα μέρη, όπως στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Κρήτη, στην Κέρκυρα, στην Εύβοια, στην Πάρο και στη Λέσβο.                                                                                      Δημοκρατικά δημόσια Σχολεία, που να λειτουργούν νόμιμα στη χώρα μας δεν υπάρχουν. Ωστόσο αξιοσημείωτη δουλειά έχει γίνει με «το Σχολείο των Χρωμάτων και της Φύσης» στο Φουρφουρά στο Ρέθυμνο, το οποίο έχει εγκριθεί παγκόσμια μέσα στα 1000 εναλλακτικά σχολεία, ενώ αξιόλογες προσπάθειες έχουν γίνει και από το «Μικρό Ντουνιά» στη Μυτιλήνη της Λέσβου, το «Μικρό δέντρο» στο Κρυονέρι Θεσσαλονίκης, τα δημοτικά σχολεία Φρε Χανίων και Βατόλακκου Χανίων, το 132 δημοτικό σχολείο Αθηνών, το οποίο έχει επίσης βραβευθεί στο εξωτερικό και έχει φιλοξενηθεί σε επιστημονικά περιοδικά διεθνώς, καθώς και αρκετά άλλα.                                                                                                                             Αξίζει να αναφερθούμε στην ομάδα της Κέρκυρας, στην «Ακαδημία της Άνοιξης», η οποία κάνει αληθινά αξιόλογες προσπάθειες για τον παραπάνω σκοπό.

Η «Ακαδημία Άνοιξης», είναι μία μη κερδοσκοπική ομάδα, που υπάγεται στο πιλοτικό πρόγραμμα του EUDEC Greece και απαρτίζεται από εθελοντές. Ως επί το πλείστον, τα μέλη της, αποτελούνται από ενθουσιώδεις νέους και όχι μόνο, με ελεύθερο πνεύμα και αληθινή διάθεση για δημοκρατική μάθηση και εκπαιδεύονται σε συνεχή σεμινάρια για τις θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατικής Παιδείας.                                                                                                                                                    Τα μέλη της ομάδας έχουν τακτικές συναντήσεις για να κατανοήσουν βαθιά τις θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατικής Παιδείας, να τις εντυπωθούν στην πράξη, αλλά και να τις μεταδώσουν στους κατοίκους της Κέρκυρας: νέους, γονείς, εκπαιδευτικούς και κάθε είδους επαγγελματία.                                                                                                                                             Και φυσικά το όραμά τους, είναι να φτιάξουν Δημοκρατικά δημόσια Σχολεία στην Κέρκυρα.                                                                                                                         Η «Ακαδημία Άνοιξης» έχει διοργανώσει δύο πενταήμερες συναντήσεις για την Δημοκρατική Εκπαίδευση, που απευθύνονται σε ενήλικες και παιδιά. Μία συνάντηση έλαβε μέρος το  2017 και η δεύτερη το 2018. Ενώ η τρίτη Ακαδημία Άνοιξης, θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλη του 2019.                                                                                                                                Πέντε μέρες, που περιλαμβάνουν κύκλους συναντήσεων, με συζητήσεις σε θέματα παιδείας, τέχνης, οικολογίας, εργαστήρια για ενήλικες και παιδιά, καλλιτεχνικά δρώμενα και πολλά άλλα.                                                                                                  Σε αυτές τις πενταήμερες συναντήσεις, που στην κυριολεξία πρόκειται για συναντήσεις γιορτής και χαράς, γίνονται τέτοιες εσωτερικές ζυμώσεις και εργασίες, που όλοι, παιδιά και μεγάλοι, φεύγουν με ένα πλατύ χαμόγελο στα χείλη και με την ελπίδα πώς ναι, είναι εφικτή η ελεύθερη, Δημοκρατική Παιδεία στην Ελλάδα.                                                                                               Άνθρωποι από διάφορα μέρη της Ελλάδας καταφθάνουν, μοιράζονται τις σκέψεις και τα όνειρα που έχουν για το κοινό τους όραμα  και όλοι μαζί γίνονται τελικά μία μεγάλη και όμορφη οικογένεια.                                                                           Σε αυτό βοηθάει πολύ και η καθαρή ενέργεια της φύσης, στην οποία λαμβάνουν χώρα τα περισσότερα δρώμενα και φυσικά η καταλυτική παρουσία των μικρών παιδιών, οι μικροί πρωταγωνιστές και οι αληθινοί εμπνευστές αυτών των μαγευτικών συναντήσεων.