Τα Φώτα στην Ουκρανία

Γράφει ο Άρης Δούμπος

Το σημαντικότερο ζήτημα στο διεθνές ρεπορτάζ αυτό τον καιρό είναι αναμφισβήτητα το θέμα της Ουκρανίας και η απειλή μιας εμπόλεμης σύρραξης στη χώρα. Καθώς μάλιστα, η συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων περιμετρικά των συνόρων της είναι μεγάλη, μόνο απίθανο δεν φαντάζει το ενδεχόμενο να ανάψει η σπίθα.
Καταρχήν πρέπει να δούμε τι μας έχει φέρει ως εδώ. Οι ΗΠΑ έχουν θέσει ως στόχο και σκοπό την άμεση ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και για τον λόγο αυτό, η Συμμαχία έχει ήδη ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία μέσω των κρατών – μελών της, εντός και πέριξ της χώρας.
Η Ρωσία ωστόσο, έχει δεδομένα ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή, καθώς η έλλειψη επιρροής στην Ουκρανία της δημιουργεί «ασφυξία», ειδικά μετά την απώλεια των Βαλτικών Δημοκρατιών. Επιπλέον, αποτελεί έναν χώρο στενά συνδεδεμένο με την ιστορία του ρωσικού έθνους. Για το λόγο αυτό αντιδρά, όπως άλλωστε έκανε και στις περιπτώσεις της Γεωργίας και της Κριμαίας κατά το πρόσφατο παρελθόν.
Η συνολική κατάσταση αναγκάζει λοιπόν τον Πούτιν να προχωρήσει σε κλιμάκωση της κρίσης, καθώς δεν μπορεί να αφήσει ένα τόσο κομβικό έδαφος να περάσει «αβρόχοις ποσί» στον έλεγχο του αντιπάλου. Είναι η απολύτως ορθολογική διεθνοπολιτική αντίδραση. Έχει την ικανότητα και την πρόθεση να πραγματοποιήσει εισβολή, σε περίπτωση που το ΝΑΤΟ υλοποιήσει τη δική του πρόθεση για εγκατάσταση πυραυλικών συστημάτων στην Ουκρανία και για να μην το κάνει, απαιτεί γραπτές εγγυήσεις από τις ΗΠΑ.
Από την άλλη μεριά όμως, υπάρχει η ίδια πρόθεση; Η εκτίμησή μου είναι ότι επί του παρόντος τουλάχιστον, το ΝΑΤΟ δεν παρουσιάζει ομοψυχία στο ζήτημα της Ουκρανίας. Ο φόβος των συνεπειών μιας ενδεχόμενης πολεμικής σύρραξης στην περιοχή, δημιουργεί έντονους προβληματισμούς, καθώς τόσο οι ανθρώπινες απώλειες όσο και το ισχυρό χτύπημα που θα επέλθει στην παγκόσμια οικονομία, που ήδη δοκιμάζεται από τις διαδοχικές εκρήξεις στην τιμή του αερίου το τελευταίο εξάμηνο, δύσκολα θα μπορέσουνε να δικαιολογηθούν στο δυτικό κόσμο.
Το σημαντικότερο όμως ζήτημα είναι ότι μια τέτοιου είδους ανάφλεξη, δεν ξέρεις πότε και πού θα σταματήσει, όποια και αν είναι η αρχική πρόθεση των δύο πλευρών. Για παράδειγμα, δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί την αντίδραση τη Ουκρανικής πλευράς, αν η Ρωσία επιχειρήσει αυτό που ατυχώς αποκάλεσε ο πρόεδρος Μπάιντεν ως «μικρή εισβολή». Θα υποχωρήσει άμεσα και θα γίνει δορυφόρος της Ρωσίας ή θα τα παίξει «όλα για όλα» μαζί με τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις που θα εμπλακούν;
Ως πιθανά σενάρια επί του παρόντος φαίνονται τα εξής: Καταρχήν, να υπάρξουν αμοιβαίες υποχωρήσεις ώστε να αποκλιμακωθεί η κατάσταση. Αυτό λογικά θα σημαίνει και την αναβολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, χωρίς να διαταραχθούν οι «φιλικές» σχέσεις με τη δυτική συμμαχία.
Φυσικά, υπάρχει αι το ενδεχόμενο της σύρραξης, στην οποία βέβαια, θα έχει ρόλο και η Ελλάδα λόγω των αμερικανικών δυνάμεων που βρίσκονται στις βάσεις της. Τέλος, υπάρχει και η άποψη της Βρετανίας, ότι δηλαδή η Ρωσία σχεδιάζει την ανατροπή του ουκρανικού πολιτικού σκηνικού με την ανάδειξη μιας φιλορωσικής κυβέρνησης, που θα λύσει το ζήτημα εκ των έσω.
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει για άλλη μια φορά εικόνα που φανερώνει ότι μόνο συμμαχία δεν είναι. Η ανησυχία για τις εξελίξεις, η ενεργειακή της εξάρτηση σε μεγάλο ποσοστό από τη Ρωσία και τα αντικρουόμενα συμφέροντα των κρατών – μελών της ως προς το ζήτημα της Ουκρανίας, δεν της επιτρέπουν προς το παρόν να έχει μια ενιαία γραμμή απέναντι στη Ρωσία.

Άρης Δούμπος

Twitter: @aris_dou