Είναι γνωστό ότι η στήλη μας ασχολείται, κυρίως, με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ωστόσο, αυτό που ζούμε από χθες δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο και να μην προκαλέσει ερωτηματικά για τον τρόπο που -σε τελική ανάλυση- αντιμετωπίζεται ο πολίτης από το κράτος.
Τη στιγμή που γράφεται το άρθρο στην Ελλάδα θρηνούμε ήδη 74 νεκρούς ανθρώπους, ενώ 188 είναι οι τραυματίες. Όλα αυτά, κατά το έτος 2018, το έτος που περιμένουμε να βγούμε από τα μνημόνια.
Ένας από τους σημαντικότερους όρους στην πολιτική, αν όχι ο σημαντικότερος, είναι εκείνος του κοινωνικού συμβολαίου. Για να το εξηγήσουμε απλά και κατανοητά, όπως κάνουμε πάντα, το κοινωνικό συμβόλαιο, είναι ένα «νοητά» υπογεγραμμένο συμβόλαιο μεταξύ του πολίτη και του κράτους μέσα από το οποίο ο πρώτος συμβαλλόμενος (πολίτης) περιορίζει τις ατομικές του ελευθερίες, προκειμένου να γίνει πολίτης του κράτους. Το κράτος με τη σειρά του εξασφαλίζει στον πολίτη, πρωτίστως, τα αγαθά της ασφάλειας, της ευημερίας και της ευζωίας.
Δυστυχώς, όλα τα παραπάνω στην Ελλάδα, χρόνια τώρα, τελούν υπό διαρκή αμφισβήτηση, διότι δεν μπορούμε να μιλάμε για ασφάλεια, όταν μόνο τη χρονιά που μας πέρασε, βιώσαμε τεράστιες απώλειες από φυσικές καταστροφές, κυρίως στο λεκανοπέδιο της Αττικής, δηλαδή στην καρδιά του κρατικού μηχανισμού. Δεν μπορούμε επίσης, να μιλάμε για ασφάλεια, όταν το αρμόδιο υπουργείο εκδίδει «οδηγίες προς ναυτιλλομένους» στην περίπτωση που ο ληστής εισέλθει στο σπίτι.
Βεβαίως, δεν μπορούμε να μιλάμε για ευζωία, όταν τα αγαθά της δημόσιας δωρεάν παιδείας και υγείας δεν είναι εξασφαλισμένα ή όταν ο κόσμος στριμώχνεται για να παραλάβει αγαθά από τα κοινωνικά παντοπωλεία και τα συσσίτια της εκκλησίας.
Το κράτος στα μάτια του πολίτη έχει μετατραπεί σε ένα αρπακτικό, το οποίο, ανά πάσα ώρα και στιγμή με μία αλλαγή του νομικού καθεστώτος ή κάποιο άλλο νομικίστικο τερτίπι, μπορεί να αρπάξει αυτό που ο πολίτης δικαιούταν μέχρι σήμερα, στο βωμό της όποιας ανάπτυξης. Είναι ένα κράτος, το οποίο ο πολίτης αντιμετωπίζει με διαρκή καχυποψία, γνωρίζοντας ότι μέσα σε αυτό ούτε η προσπάθεια ούτε και η αριστεία επιβραβεύονται.
Είναι ένα κράτος, στο οποίο επικρατεί (δεν θα βαρεθώ να το γράφω) μία οικονομολαγνική πολιτική προσέγγιση, αγνοώντας ή παραγκωνίζοντας όλα τα υπόλοιπα ζητήματα της πολιτικής, εσωτερικής και εξωτερικής.
Θα μου πείτε «αυτά τώρα προέκυψαν;». Φυσικά και όχι, αλλά ούτε και ο σκοπός της τοποθέτησης είναι να αντιπολιτευτεί το σημερινό πολιτικό σύστημα. Σκοπός είναι να καταλάβουμε άπαντες την ελληνική πολιτική πραγματικότητα και – επιτέλους – να διαπιστώσουμε και εμείς το ρόλο μας μέσα σε αυτό το καθεστώς.
Διότι, αγαπητοί μου, το σημερινό ελληνικό κράτος δεν έχει απλώς χαρακτηριστικά «εύθραυστου κράτους» (fragile state) αλλά με όλες αυτές τις ελλείψεις που παρουσιάζει και τον τρόπο που αντιμετωπίζονται, κυρίως, οι ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, εγείρει ερωτήματα αποτυχίας του κράτους ως προς την εκπλήρωση των βασικών όρων του κοινωνικού του συμβολαίου, προσεγγίζοντας καταστάσεις «failed state».
Όλα τα παραπάνω, βεβαίως και έχουν ως αφετηρία τη δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να είναι διαρκής δικαιολογία, καθώς το κράτος οφείλει, μέσα από τις θεσμικές του διαδικασίες, να ιεραρχεί τις ανάγκες του και να τις προβάλει στους πολίτες του χωρίς να αφήνει την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια στη θεία βούληση ή στην τύχη.
Προσωπικά, δεν μπορώ να μένω στα ευχολόγια, αλλά ούτε και πιστεύω ότι η κατάσταση αυτή αλλάζει, διότι, σε τελική ανάλυση, είμαστε ένα κράτος βολεμένο στην μετριότητα και εθισμένο στην αμνησία. Η όποια συμφορά μας απασχολεί μόνο κάποιες ώρες και στη συνέχεια, επιστρέφουμε στον μικρόκοσμό μας. Και αυτή η κατάσταση, δυστυχώς, δεν αλλάζει.
Μέσα από τη στήλη μου αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στις οικογένειες των εκλιπόντων και να στείλω τις ευχές μου για ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες.
Άρης Δούμπος
