Το ημερολόγιο έγραφε 5 Δεκεμβρίου του 1994, όταν η Ουκρανία, η χώρα η οποία μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ είχε κληρονομήσει ένα μεγάλο πυρηνικό οπλοστάσιο, αποφάσιζε να προσχωρήσει στο Σύμφωνο για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων. Με την υπογραφή της συμφωνίας αυτής, η Ουκρανία αναλάμβανε την υποχρέωση να καταστρέψει το σύνολο των πυρηνικών της δυνατοτήτων, παίρνοντας ως αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Πόσο ωραία κίνηση για την παγκόσμια ειρήνη μια τέτοια ενέργεια από μια πυρηνική δύναμη, θα υποστήριζε κάποιος. Σωστά;
Ωστόσο, το Διεθνοπολιτικό πεδίο δεν είναι χώρος του φαντασιακού ή του ιδεοληπτικού, αλλά το πεδίο της κανονικότητας που επιφέρει η ισχύς. Η Ουκρανία με την απόφασή της αυτή, υποβάθμισε το επίπεδο της ισχύος της πιστεύοντας ότι οι άλλες τρεις υπερδυνάμεις θα τηρήσουν τα συμφωνηθέντα στο διηνεκές. Δυστυχώς για την ίδια όμως, δεν διέθετε κανένα αποτρεπτικό μέσο πλέον, ώστε να εμποδίσει τις εις βάρος της παραβιάσεις από τους ίδιους τους εγγυητές της. Έτσι, από το 2014 ειδικά και μετά, αντικρίζει τις συνέπειες μιας ρομαντικής αλλά λανθασμένης, όπως αποδεικνύεται, απόφασης.
Μετά την Κριμαία, ο Πούτιν ουσιαστικά με το προχθεσινό του διάγγελμα, «γκρίζαρε» και την περιοχή του Ντονπάς. Ένα διάγγελμα μάλιστα, το οποίο προτρέπω όλους μας να μελετήσουμε και να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ερωτήματα. Με το διάγγελμα αυτό ο Πούτιν ήθελε βασικά να επιτύχει δύο πράγματα. Πρώτον, να καταστήσει ξανά σαφές ότι, και θέλει και μπορεί να εισβάλλει στην Ουκρανία και δεύτερον, να δημιουργήσει μία εξωτερική νομιμοποίηση προς τούτο. Να αναπτύξει δηλαδή ένα αφήγημα, που να νομιμοποιεί την πράξη του. Για το λόγο αυτό τον ακούσαμε να υποστηρίζει ότι η Ουκρανία δεν είναι έθνος και να καταγγέλλει τόσο το ρόλο της Δύσης όσο και αυτόν της ίδιας της Ουκρανίας, στο σύνολο του κρατικού της μηχανισμού, ακόμα και της Εκκλησίας.
Από την άλλη, η Δύση αντιτάσσει στη ρωσική αποφασιστικότητα και κινητοποίηση μια σειρά από οικονομικά μέτρα και μόνο, αμφιβόλου βαρύτητας με εξαίρεση τη διακοπή του αγωγού Nord Stream 2, που με «πόνο ψυχής» αναγκάζει και τη Γερμανία να υποστεί. Ειδικά η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει να μην έχει καμία διάθεση να ασχοληθεί με τίποτα άλλο πέρα από τα οικονομικά της πανδημίας.
Ο πραγματικός κίνδυνος αυτή τη στιγμή, μάλλον προέρχεται από την πιθανότητα η Ουκρανία να αποφασίσει να αναλάβει επιχειρήσεις στην περιοχή του Ντονπάς. Αν συμβεί αυτό, ο Πούτιν θα εισβάλλει και τότε είτε θα επέμβει το ΝΑΤΟ, που δεν δείχνει προς το παρόν τέτοια διάθεση, είτε η Ουκρανία «θα υποστεί αυτά που η αδυναμία της επιβάλλει»…
Εννοείται βέβαια ότι συνέπειες μιας κλιμάκωσης, θα αφορούν και στη χώρα μας και θα επηρεάσουν σε πρώτη φάση τις τιμές της ενέργειας, τον εισερχόμενο από Ρωσία και Ουκρανία τουρισμό και τις εξαγωγές προς τη Ρωσία. Από εκεί και πέρα, οι βάσεις που υφίστανται αυτή τη στιγμή στην ελληνική επικράτεια, εκτιμάται ότι θα έχουν ρόλο σε περίπτωση εμπλοκής του ΝΑΤΟ. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα, το πιθανότερο είναι ότι θα απομακρυνθεί πλήρως από τη Ρωσία. Βέβαια, σε μια τέτοια εξέλιξη η Τουρκία θα βρεθεί σε ακόμα πιο δύσκολη θέση, καθώς θα είναι αναγκασμένη να σταματήσει τους ακροβατισμούς μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας και να διαλέξει στρατόπεδο.
Η Ελλάδα σε αυτή τη περίσταση, αρχικά οφείλει να εκμεταλλευθεί την όποια δυνατότητα παρουσιαστεί για να διαδραματίσει το ρόλο του μεσολαβητή με σκοπό να κοπάσουν τα πνεύματα. Είναι ένας παράγοντας που μπορεί με σοβαρότητα να παίξει αυτό το ρόλο. Από εκεί και πέρα, τόσο οι πολιτικές ελίτ όσο και εμείς, οι πολίτες οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι τέτοιες καταστάσεις δεν αφορούν μόνο την Ουκρανία και τη Ρωσία. Εύκολα οι «Ρώσοι αδερφοί του Ντόνετσκ» γίνονται για παράδειγμα «οι αδερφοί στη Θράκη» ή στην Κύπρο ή στην Κω.
Σε μια χώρα που δεν εκλείπει ο λαϊκισμός, τα ευχολόγια και οι ιδεοληψίες, πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι χωρίς την εθνική ασφάλεια, όλες οι λοιπές επενδύσεις καθίστανται επισφαλείς. Αυτό δεν σημαίνει ό,τι θα δώσουμε ότι έχουμε και δεν έχουμε για αμυντικούς εξοπλισμούς. Πρέπει όμως επιτέλους, να χαραχθεί μία Εθνική Στρατηγική βάθους τουλάχιστον 30 ετών, που θα καθορίζει τους Εθνικούς σκοπούς και κατά συνέπεια τη διάθεση των πόρων, ώστε να έχουμε και παιδεία και υγεία, αλλά και διεθνή ρόλο.
Άρης Δούμπος
Twitter: @aris_dou
