Το παιδί μου λέει ψέματα!!!

Άρθρο της εκπαιδευτικού Ράνιας Σολομωνίδου

Αν σκεφτείτε όλοι την παιδική σας ηλικία λέγατε ψέματα ποτέ; Σαν παιδιά είχατε πει ποτέ ψέματα σε γονείς και δασκάλους; Τα τελευταία χρόνια ερευνητές μελετούν γιατί τα παιδιά λένε ψέματα. Υπάρχει ένα ανέκδοτο που κυκλοφορεί για τον τρόπο που τα παιδιά λένε ψέματα. Τηλεφωνεί στο σχολείο του ο Γιαννάκης:

-Kαλημέρα σας, τηλεφωνώ για να σας ενημερώσω ότι ο Γιάννης Παπαδόπουλος σήμερα δε θα έρθει στο σχολείο, γιατί είναι άρρωστος.

-Καλημέρα, απαντάει ο διευθυντής του σχολείου. Με ποιόν μιλάω παρακαλώ ;

-Είμαι ο μπαμπάς μου, απαντάει ο Γιάννης!!!

Αυτή η ιστορία περιλαμβάνει 3 πεποιθήσεις που έχουμε για τον τρόπο που τα παιδιά λένε ψέματα. Πρώτον, πολλοί πιστεύουν τα παιδιά λένε ψέματα μετά την ηλικία των 5-6 ετών, δεύτερον τα παιδιά είναι κακοί ψεύτες και εμείς σαν ενήλικες εύκολα καταλαβαίνουμε τα ψέματα τους, ενώ τρίτον αν κάποιο παιδί λέει ψέματα  συνεχώς αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που θα το ακολουθεί σε όλη την ενήλικη ζωή του και θα καταλήξει να γίνει παθολογικός ψεύτης σαν ενήλικος.

Αρχικά έρευνες δείχνουν πως κανένας ενήλικος δεν έχει ικανότητα να αντιλαμβάνεται πότε ένα παιδί λέει ψέματα. Ούτε καν οι γονείς του, δεν μπορούν να αντιληφθούν την αλήθεια και να τη διαχωρίσουν από το ψέμα. Τα παιδιά λένε ψέματα σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής τους ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εθνικότητας, θρησκείας. Στην ηλικία των 2 ετών το 30% των παιδιών λέει ψέματα, στην ηλικία των 3 ετών το 50% των παιδιών λένε ψέματα, στην ηλικία των 4 ετών περισσότερα από το 80% των παιδιών λένε ψέματα ενώ μετά τα 5 τα περισσότερα παιδιά λένε ψέματα, υποστηρίζει ο Dr. Kang Lee σύμφωνα με έρευνα που έκανε το 2016.

Το να λέει ψέματα ένα παιδί λέει ο Dr Kang είναι μέρος της τυπικής ανάπτυξης του. Για να πει ψέματα ένα παιδί είναι αναγκαία δυο πράγματα, αρχικά σύμφωνα με τη θεωρία του νου είναι αναγκαίο να έχει μια σημαντική δεξιότητα, να μπορεί ένα παιδί να αντιλαμβάνεται ότι διαφορετικοί άνθρωποι μπορούν να αντιλαμβάνονται διαφορετικά μία κατάσταση. Επίσης είναι αναγκαίο να ξεχωρίζει ότι αυτό που ξέρει κάποιος δεν είναι ίδιο με αυτό που ξέρει κάποιος άλλος.

Επιπλέον για να μπορεί κάποιος να πει ψέματα θα πρέπει να έχει αυτοκυριαρχία και αυτοέλεγχο αλλά επίσης έλεγχο των εκφράσεων του προσώπου του, του λόγου του, της γλώσσας του σώματος του, ώστε να μπορεί να πει ένα πειστικό ψέμα!!Ο Dr. Kang υποστηρίζει ότι τα παιδιά που λένε ψέματα σε μικρότερες ηλικίες, έχουν ικανότητες αντίληψης και αυτοελέγχου πιο ανεπτυγμένες από συνομήλικους.

Τελικά, αυτές οι ικανότητες φαίνεται να είναι χρήσιμες για όλους μας και μάλιστα η έλλειψη αυτών των ικανοτήτων είναι συνδεδεμένη με αναπτυξιακές διαταραχές, όπως ΔΕΠΥ και αυτισμό. Άρα όταν αντιληφθείτε ότι το δίχρονο ή τρίχρονο παιδί σας λέει το πρώτο του ψέμα μάλλον ανακούφιση πρέπει να νιώστε και όχι να θορυβηθείτε.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα παιδιά δεν λένε ψέματα όπως οι μεγάλοι, ειδικά στην προσχολική ηλικία. Μέχρι την ηλικία των 6 ετών τα παιδιά δεν έχουν πλήρη συνείδηση ότι αυτό που λένε είναι ψέμα, καθώς πολλές φορές προτιμούν να φαντάζονται πράγματα και αυτά να τα μπερδεύουν με την πραγματικότητα. Στην αρχή της σχολικής τους ζωής τα ψέματα αρχίζουν και λέγονται συνειδητά.

Τα παιδιά λένε ψέματα για πολλούς λόγους, για να κερδίσουν προσοχή, λόγω έλλειψης αυτοεκτίμησης, για να πετύχουν να ξεγλιστρήσουν από μία συνέπεια, για να αποφύγουν μια αρνητική κατάσταση, για να μπορέσουν να ξεφύγουν από πιεστικούς κανόνες, για να εντυπωσιάσουν φίλους και να δοκιμάσουν τα γονικά όρια. Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν να μην λένε ψέματα από τους ενήλικους.

Συνήθως σταματάνε αυτή τη συνήθεια μεγαλώνοντας. Αν παρόλα αυτά η συνήθεια συνεχιστεί οι γονείς θα πρέπει να την χειριστούν και να βοηθήσουν το παιδί να την  εξαλείψει. Οι γονείς καλό θα είναι να αντιμετωπίζουν τα ψέματα με ήρεμο τρόπο, χωρίς τιμωρίες και άσκοπες αντιπαραθέσεις. Ζητούμενο είναι το παιδί να αντιληφθεί ότι μπορεί να έχει εμπιστοσύνη και μιλάει για καθετί που το απασχολεί στους γονείς του. Τα όρια σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι πάντα σαφή.  Το ψέμα δοκιμάζει τη σχέση  και τα όρια της.

Η αποδοχή ακόμα και της αρνητικής συμπεριφοράς του παιδιού σταδιακά θα οδηγήσει το ίδιο να μην λέει ψέματα. Πολλές φορές το παιδί που λέει ένα ψέμα κάτι άλλο θέλει να δηλώσει με αυτήν τη συμπεριφορά, οπότε αν είναι εφικτό οι γονείς θα πρέπει να εστιάζουμε στο γιατί ένα παιδί επιλέγει να πει ένα ψέμα και όχι στο ίδιο το ψέμα!!!