«Αδυνατώ να το πιστέψω, και όμως
υπάρχει καλύτερος κλαρινίστας από μένα στον πλανήτη!
Μάλιστα δεν γνωρίζει να διαβάζει παρτιτούρα!
Είναι ο Τάσος Χαλκιάς»!!!
Benny Goodman,
διευθυντής Ορχήστρας Jazz και παίκτης πνευστών
Νέα Υόρκη (1947)
Ανδρέας Χρονόπουλος: “Θύμησες και σημειώσεις του Τάσου Χαλκιά”, εκδόσεις Απόπειρα 1985
«Στο κλαρίνο του Χαλκιά βογκάει, τινάζεται,
χαμογελάει, χορεύει η Ελλάδα»
Γιάννης Ρίτσος, 1978
Ποιητής, Βραβείο Lenin
Ιστορικά στοιχεία: Σχεδόν όλοι γνωρίζουν τον αείμνηστο κλαρινίστα Τάσο Χαλκιά, λίγοι όμως γνωρίζουν ότι το πρώτο του κλαρίνο το απέκτησε σε ηλικία 6 ετών, και σήμερα 100 χρόνια μετά, το κλαρίνο αυτό βρίσκεται στο “Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου” στην Πρέβεζα.
Ο κλαρινίστας Τάσος Χαλκιάς (1914-1992), πατέρας του τραγουδιστή Λάκη Χαλκιά, γεννήθηκε στό χωριό Γρανιτσοπούλα Ιωαννίνων τό 1914. Σε ηλικία 6 ετών περνούσε από το σπίτι τους ένας πλανόδιος γύφτος που έπαιζε κλαρίνο. Ο μικρός Τάσος έμεινε άναυδος. Πίεσε την μητέρα του να του το αγοράσει! Πρόκειται γιά τό πρώτο κλαρίνο του Τάσου Χαλκιά, γιά τήν απόκτηση του οποίου γίνεται αναφορά στή σελίδα 19 του βιβλίου του Ανδρέα Χρονόπουλου: “Θύμησες και σημειώσεις του Τάσου Χαλκιά”, εκδόσεις Απόπειρα 1985 (τηλ.210-6915365). Επίσης αναφορά για την απόκτηση αυτή κάνει ο γιός του Τάσου Χαλκιά, ο Λάκης, σε συνέντευξη στην ΕΡΤ (Βλέπε You Tube).
To κλαρίνο αγοράσθηκε περί το έτος 1920 από περιπλανώμενο γύφτο, μετά από απαίτηση του 6χρονου Τάσου Χαλκιά και η μάνα του αναγκάσθηκε να πληρώσει στον γύφτο 6 κατσίκια!!! Εικάζεται ότι ο γύφτος είχε αγοράσει το κλαρίνο από κάποιο Οθωμανό μουσικό, μέλος Μουσικής Μπάντας των Οθωμανικών Στρατευμάτων των Ιωαννίνων (φωτογραφία). Τελικά ο Τάσος Χαλκιάς είχε στη συνέχεια μια πλούσια καλλιτεχνική πορεία είτε με τα αδέρφια του είτε με συνεργάτες –μεταξύ των οποίων και ο Χριστόφορος Μπεκιάρης– είτε μόνος του και άλλαξε πολλά κλαρίνα. Ο Τάσος Χαλκιάς πέθανε στην Αθήνα στις 12 Αυγούστου 1992, κατά επιθυμία του δέ στόν τάφο του έπαιξαν 20 κλαρίνα σύμφωνα με το Ηπειρώτικο εθιμοτυπικό!!!.
Δεύτερος ιδιοκτήτης του συγκεκριμένου κλαρίνου, ήταν ο Χριστόφορος Μπεκιάρης (1900-1985), παλιός κλαρινίστας και συνεργάτης του Τάσου Χαλκιά, και μετέπειτα ταχυδρομικός υπάλληλος στα Μηλιανά Αρτας. Ο ίδιος δήλωσε το 1982 στον Χαράλαμπο Γκούβα ότι «Το κλαρίνο αυτό μου το δώρισε ο Τάσος Χαλκιάς για να τον ξεκουράζω στα πανηγύρια, και ήταν χαλασμένο αλλά το επισκεύασα». Ο Μπεκιάρης δήλωσε επίσης ότι «με τό κλαρίνο αυτό, πολλές φορές εξαναγκάσθηκε να “διασκεδάσει” επί ώρες τόσο τους Γερμανούς στρατιώτες, όσο και τους αντάρτες του ΕΔΕΣ ή ΕΛΑΣ στα ορεινά χωριά της Αρτας, και μάλιστα ορισμένες φορές σκαρφαλωμένος πάνω σε έλατο, υπό τις ριπές των αυτομάτων όπλων». Τό 1983, ο Χριστόφορος Μπεκιάρης, άν και σοβαρά άρρωστος από καρκίνο του Πνεύμονος, με τό ίδιο κλαρίνο, αυτοσχεδίασε μελωδικούς σκοπούς σε ταβέρνα – καφενείο τού χωριού Μηλιανά Αρτας, και ο τυχαία παρευρισκόμενος αγροτικός γιατρός της περιοχής Χαράλαμπος Γκούβας μένει άναυδος!
Ο Χαράλαμπος Γκούβας περιγράφει γλαφυρά: “Ηταν έτος 1983, Ιανουάριος. Υπηρετούσα αγροτικός γιατρός στήν Ελάτη Αρτας (υψόμετρο 750m). Χιόνια παντού, φαγητό πουθενά, πεινούσα. Μού λέει ο γραμματέας της κοινότητας Κώστας Κουτσούκαλης: “Γιατρέ πάμε στά Μηλιανά γιά ψητό? Βγαίνει το Σιτροέν ντέ σε βώ?”. “Βγαίνει, είναι ψηλό”. “Ωραία εγώ βάζω το αρνί, εσύ τη βενζίνη”. Ξεκινάμε λοιπόν σούρουπο μέσα στά χιόνια και φτάνουμε σε μισή ώρα στην ψησταριά και παντοπωλείο του αείμνηστου Δημήτρη Γκούζια, συμπαθούς σφαιρικού γραφικού τύπου σαν τους παλιούς βαρελόφρονες ή μάλλον σαν τον Οβελίξ. Στο τυπικό καφεπαντοπωλείο του κυριαρχούσε στό κέντο η ξυλόσομπα, με την απαραίτητη καπνούρα, έξω στό χιόνι ήταν η ψησταριά και γύρω γύρω μέσα στα τραπέζια ήταν οι κλασσικοί θαμώνες. Ο δασοφύλακας, ο δάσκαλος, ο χωροφύλακας, και στή γωνία στό τζάμι έπινε τσίπουρο ένα γεροντάκι. Ηταν ο Χριστόφορος Μπεκιάρης, άγνωστος σε μένα. Ηρθε το ψητό αρνί, ήρθαν οι μπύρες, άρχισαν τα γνωστά κεράσματα από παντού (μιά άλλη φορά σε ένα πανηγύρι μας κέρασαν 48 μπύρες!!!!) και ξαφνικά ενώ τρώγαμε λέει κάποιος από τους λιγοστούς παρόντες: – ”Μπαρμπα Χριστόφορε, θα μας παίξεις κάτι?
– ”Δεν μπορώ βρέ παιδιά ξέρετε τώρα.
– ”Ελα τώρα έστω 2-3 κομμάτια”.
– ”Αντε σύρε φέρτο”.
Σε λίγο καταφθάνει ένα κλαρίνο γεμάτο σελοτέιπ και χαρτοταινίες λές και είχε κατάγματα στό γύψο. Την εποχή εκείνη – παιδί των Αθηνών γάρ – η μουσική μου παιδεία ήταν περιορισμένη. Ρόκ, Πόπ, Ντίσκο, Τζάζ και λίγη Κλασσική. Τη δημοτική μουσική την είχα ”γιά τα μπάζα” ή ”γιά τα πανηγύρια” δεν την είχα σε εκτίμηση. Κλαρινέτο live είχα ακούσει ζωντανά στό Jazz Club πίσω από το Hilton και μάλιστα από Αμερικανικά σχήματα αλλά δεν με είχε ενθουσιάσει. Ετσι λοιπόν εν μέσω χιονιού, ψητού αρνιού και μπυρών, ο ”παππούς” αρχίζει να παίζει. Δεν πέρασαν λίγα δευτερόλεπτα και κόντεψε το αρνί να μού σταθεί στό λαιμό. Εμεινα άναυδος. Επαθα σόκ!!. Ενα μαγικό ρυθμικό σολάρισμα δημοτικής μουσικής – αυτοσχεδιασμός διάρκειας 10 λεπτών που δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Τελειώνοντας δεν άντεξα. Σηκώθηκα όρθιος και συγκινημένος χειροκροτώντας, τον πλησίασα να τον συγχαρώ. ”Εμεινα άφωνος του λέω. Εσύ παίζεις τζάζ! Ποιός είσαι?” .”Αααααχ γιατρέ μου που να μ’έβλεπες στά νιάτα μου. Ο Χριστόφορος Μπεκιάρης είμαι, δεξί χέρι του Τάσου Χαλκιά”, κλπ. κλπ.
Τελικά ο Χαράλαμπος Γκούβας ζήτησε να αγοράσει με συλλεκτικό σκοπό το κλαρίνο αλλά ο Μπεκιάρης αρνήθηκε γιατί όπως είπε “έχει ασημένια πλήκτρα και είναι από έβενο. Δεν βρίσκεις τέτοιο κλαρίνο σήμερα”. Τελικά μετά από ένα μήνα ο Μπεκιάρης το μετάνιωσε και είπε “είμαι σίγουρος γιατρέ, εσύ θα το προσέξεις και θα το αναδείξεις” και πούλησε το κλαρίνο αυτό έναντι του ποσού τών 50.000 δραχμών, ποσό πού ισοδυναμούσε τότε με το 90% του μηνιαίου μισθού του αγροτικού γιατρού που αποπληρώθηκε σε δύο δόσεις. Τελικά ο Μπεκιάρης πέθανε τό 1985.
Ο τρίτος ιδιοκτήτης, Γκούβας Χαράλαμπος, το 1984, επισκεύασε εξ ολοκλήρου τό κλαρίνο στον ειδικό τεχνίτη μουσικών οργάνων κ. Αλεξά Μενέλαο (Αναξαγόρα 6, Ομόνοια, Αθήνα, τηλέφωνο 210-5231243), ο οποίος τό αναγνώρισε μετά από 50 χρόνια, δεδομένου ότι τό είχε ξαναεπισκευάσει όταν ανήκε στον Τάσο Χαλκιά και στον Χριστόφορο Μπεκιάρη. Τό κόστος επισκευής ήταν 20.000 δρχ. Το έτος 1986, το κλαρίνο εκτέθηκε πρός τεκμηρίωση και πρός πώληση σε αίθουσα πληστηριασμών έργων Τέχνης, στο Σύνταγμα (Οθωνος 6, Αθήνα), με τιμή εκκινήσεως 300.000 δρχ, τιμή που δεν “έπιασε”. Το έτος 1996 και μετέπειτα το κλαρίνο χρησιμοποιήθηκε για τις εκδηλώσεις της λέσχης Δημοτικής Μουσικής Πρέβεζας «Βερενίκη» και το 1997 έγινε μια νέα γενική επισκευή – συντήρηση από τον Ιωάννη Γκαρτζονίκα στην Πρέβεζα. Τo έτος 2001 το κλαρίνο εκτέθηκε μαζί με άλλα εκθέματα στο Εμπορικό Κέντρο Πρέβεζας (τ. λαική αγορά) από το Ιδρυμα «Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας» και το είδαν 2.000 επισκέπτες. Σήμερα εκτίθεται στο «Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου» στά Φλάμπουρα Πρέβεζας Η κατοχή του έχει δηλωθεί και δηλώνεται κάθε χρόνο στο Υπουργείο Πολιτισμού.-
Κατασκευαστικά στοιχεία: Πρόκειται για Κλαρινέτο από ξύλο Εβένου (Ebony, Ebon), τύπου «σί-μπε-μόλ» Γαλλικής κατασκευής του οίκου Buffet, με πλήκτρα («κλειδιά») Αργύρου (ασήμι 920), εποχής 1900. Το επιστόμιο («μπουκαδούρα») είναι Ιταλικό, εποχής 1975, λόγω καταστροφής του πρωτοτύπου. To βαλιτσάκι προστασίας είναι εποχής 1970, Πακιστανικής κατασκευής
– (*) Ο Δρ. Χαράλαμπος Γκούβας είναι Ορθοπεδικός Χειρουργός, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και ιδρυτής του Μουσείου Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου, στά Φλάμπουρα Πρέβεζας.
