«Δεν είμαι πόρνη, αλλά ο πατέρας μου, ο θείος μου, ο άντρας μου, με εκπαίδευσαν να είμαι πόρνη… Ποτέ δεν ένιωσα ανέντιμη γυναίκα. Ήξερα πως το επάγγελμα μου το είχαν φτιάξει οι άντρες. Αυτοί που κυριαρχούν σε αυτόν τον κόσμο και στον άλλο… Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, οι άντρες το είχαν επιβάλλει».
Με αυτά τα λόγια ξεκινάει την αφήγηση της η Φριντάους – εκφράζοντας την υποταγή της γυναίκας αλλά και την απελευθέρωση της από την πατριαρχική οικογένεια. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1975, στο Λίβανο, γιατί στην πατρίδα της Σααντάουι, στην Αίγυπτο, αρνήθηκαν να εκδώσουν ένα τόσο τολμηρό μυθιστόρημα από μια γυναίκα, φεμινίστρια, και ακτιβίστρια. Γεννημένη στις 27 Οκτωβρίου του 1931 σε ένα μικρό χωριό της Αιγύπτου, το Kafr Tahla, το ξυράφι που ακρωτηρίασε τα γεννητικά της όργανα στα έξι της χρόνια μετέτρεψε τον πόνο σε οργή.
«Αν είσαι δίκαιος, γιατί δεν έπλασες τη μητέρα και τον πατέρα μου ίσους;» ρωτούσε στο πρώτο κείμενο που έγραψε στα επτά της, ένα γράμμα προς τον Θεό. Δεν πήρε ποτέ απάντηση και αποφάσισε να επαναστατήσει.
Στα δέκα της, όταν της έφεραν τον πρώτο επίδοξο γαμπρό, έχυσε καυτό τσάι πάνω του κι όποιους μετέπειτα της έφερναν έβρισκε τρόπο να τους κάνει να φεύγουν ενοχλημένοι από τον ατίθασο χαρακτήρα της. Αντί για παιδί–νύφη, έγινε γιατρός και ψυχίατρος.
Πρόεδρος της Αραβικής Ενωσης Αλληλεγγύης των Γυναικών και συνιδρύτρια της Αραβικής Ενωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η πολυβραβευμένη διανοούμενη δικάστηκε για αποκήρυξη του Ισλάμ, αθωώθηκε και ποτέ δεν δίστασε να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της μάχης, όπως το 2011 όταν παρά τα 80 της χρόνια βρέθηκε στην πλατεία Ταχρίρ, στην αποκαλούμενη «αραβική άνοιξη» της Αιγύπτου, πλάι στις γυναίκες που πρωταγωνίστησαν σε αυτήν. Γυναίκες που πάλευαν και παλεύουν για οικουμενικά δικαιώματα, έλεγε στο Newsweek αρνούμενη πως η καταπίεση είναι θέμα που περιορίζεται στις αραβικές χώρες.
Σαν τη Φιρντάους, που πεθαίνει ελεύθερη, αρνούμενη να ζητήσει χάρη για τη ζωή της από το ανδροκρατικό σύστημα που εκμεταλλεύτηκε το σώμα της και ολόκληρη την ύπαρξή της, η Σααντάουι δεν μασά τα λόγια της, ούτε στρογγυλεύει τις γωνίες. Δεν φοβάται ούτε τους πολλούς εχθρούς της ούτε τον θάνατο. Δεν χαϊδεύει τις γυναίκες:
«Κανείς δεν θα μας δώσει τα δικαιώματά μας, εμείς πρέπει να οργανωθούμε και να πολεμήσουμε», επιμένει. Και εξακολουθεί να ονειρεύεται: «Από παιδί πάντα είχα ένα όνειρο, ένα τρελό, αλλά πολύ απλό όνειρο: να αλλάξω τον κόσμο», έλεγε πέρσι παρουσιάζοντας στο Λονδίνο την αυτοβιογραφία της «Η Κόρη της Ισιδας. Το όνειρο είναι ακόμη ζωντανό».
Από τις πρώτες κιόλας σελίδες παρακολουθούμε την Φιραντάους από τα παιδικά της χρόνια μέχρι την παραμονή του θανάτου της, όταν αποφασίζει να αφηγηθεί την ιστορία της σε μια ψυχίατρο, λίγο πριν την εκτέλεση της. Γκρεμίζονται ψευδαισθήσεις που η ωμή γραφή της Σααντάουι, παρουσιάζει την άσχημη πραγματικότητα και την σκληρή κακοποίηση που υπέστησαν και συνεχίζουν να υπόκεινται αμέτρητες γυναικείες ψυχές σε όλο τον κόσμο. Η Ελευθερία χάνεται και επικρατεί μονάχα ο φόβος, η αδιαφορία, η απαξίωση και ο σωματικός όσο και ο ψυχικός πόνος.
Ένα βιβλίο, γροθιά στο στομάχι για όλα εκείνα που ακόμα και τώρα, οι πόλεις, τα ευρωπαϊκά κράτη και οι απλοί πολίτες αρνιούνται να διατυμπανίσουν. Να τα βροντοφωνάξουν και να καταδικάσουν το άδικο αλλά τα επιβραβεύουν γιατί πάντα, μα πάντα πίσω από όλα αυτά κάτι κρύβεται… αφήνοντας τους ανθρώπους απροστάτευτους και μόνους να παλεύουν για τα δικαιώματα τους, που τους ανήκουν από την πρώτη μέρα της γέννησης τους.
Φιρντάους – Ναουάλ Αλ Σααντάουι που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Δώμα. Ένα βιβλίο μοναδικό, με σκληρές εικόνες που είναι άκρως πραγματικές… το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να το διαβάσουμε και να ανοίξουμε τα μάτια μας. Να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και να υψώσουμε έστω και αργά την φωνή μας σε όλους εκείνους που παράνομα προσπαθούν να μας κλέψουν όσα είναι δικά μας.
Βασιλική Τσούνη – Συγγραφέας.
